۱۳۹۰ مرداد ۱۹, چهارشنبه

اینکا

حتما نام اینکا به گوشتان خورده، امپراطوری عظیمی که بر مناطق کوهستان آند و اطراف آن حکومت می‌کرد. مرکز حکومت اینکاها شهر کوزکو بود که مرکز اداری، سیاسی و دفاعی حکومتشان محسوب می‌شد. در هنگام رویارویی با اسپانیایی‌ها، حکومت اینکا دچار مشکلات داخلی و منطقه‌ای شده بود و همین مسئله به همراه عوامل دیگر از جمله قابل دسترس بودن مراکز و شهرها، اسلحه‌های ابتدایی در مقابل باروت، و بیماریهای جهان قدیم باعث شد تا در مقابل نیروهای اسپانیایی به سرعت شکست خوردند.
قبلا درباره‌ی شهر کوزکو در این پست توضیح داده بودم و خواندن دوباره‌ی آنرا به همراه پستهای بعدیش را توصیه می‌کنم.
همانطور که در دو سه پست گذشته توضیح دادم اعتقادات اینکا مجموعه‌ای بود از اعتقادات تمدنهای پیشین. سه اصل اینکا :۱- دزدی مکن ۲- دروغ مگو ۳- تنبل مباش اساس احکام و قوانین اجتماعی را تشکیل می‌دادند.
سه چشمه نشان دهنده‌ی سه اصل اینکا. جزیره‌ی خورشید، بولیوی
خورشید در اعتقادات اینکا اهمیت اساسی داشت و منشاء زندگی محسوب می‌شد. اینکاها به تناسخ اعتقاد داشتند. بزرگان اینکا و افراد منتخب پس از مرگ مومیایی می‌شدند. اجساد سایر مردگان را نه در زمین بلکه در غارها، یا در بالای کوه و به صورت نشسته دفن می‌کردند تا به خورشید و گرمای آن نزدیک باشند. افراد غیر اینکا یا رانده شده، در زمین دفن می‌شدند تا در سرما و تاریکی جاودانه بمانند. در جایی خوانده بودم که اینکاها اجساد مومیایی شده را در مراسم خاص از مدفنشان بیرون می‌آوردند، لباسهای زیبا به آنها می‌پوشاندند و آنها را در شهر می‌گرداندند، شاید به این دلیل که می‌خواستند آنها را در زندگی خود شریک کنند. وقتی اینکای مهمی می‌مرد، اجساد مومیایی شده را هم به میدان شهر کوزکو می‌آوردند تا در مراسم تدفین اینکای تازه متوفی شرکت کنند.
سلسله مراتب اینکا به ترتیب اهمیت به این صورت بود: در راس همه امپراطور اینکا قرار داشت، پس از او افراد با نفوذ که می‌شود به آنها سران مذهبی هم گفت، کسانی که مسئول مراسم مذهبی از جمله قربانی کردن انسان و حیوان بودند، پس از آنها هنرمندان و معماران قرار داشتند و همین اهمیت باعث شده که آثار متحیر کننده از آن دوران به‌جا بماند. البته در این طبقه، فرماندهان نظامی نیز قرار داشتند. پس از آنها کشاورزان، و در آخر بردگان.
معماری اینکا به طور قطع مهمترین اثر به جا مانده از آن تمدن بزرگ است. علاوه بر اینکه این آثار متحیر کننده بدون استفاده از ابزار معمول در دنیای قدیم ساخته شده‌اند، طراحی پازل مانند دیوارها نیز باعث شگفتی بیننده می‌شوند. سنگهای ساختمانی به طوری شکسته می‌شدند تا در همدیگر چفت بشوند و به اینصورت دیوارها بالا می‌رفت.

ماچوپیچو، پرو
چرا باید از ماچوپیچو دیدن کنید؟
ماچوپیچو یا به قول محلی‌ها ماچوپیکچو یا شهر گمشده، یکی از نمونه‌های نادر معماری اینکاست که در دوران تسخیر اسپانیایی‌ها از دید آنها پنهان ماند و در سال ۱۹۱۱ میلادی توسط باستانشناس امریکایی هیرام بینگهم کشف شد. البته آثار یافت‌شده در آنزمان برای تحقیق و بررسی به دانشگاه ییل Yale منتقل شد و عدم بازگشت آنها باعث تیره شدن مناسبات کشور پرو با امریکا گردیده.
با اولین نگاه به محلی که شهر ماچوپیچو قرار گرفته، می‌توان به دقت نظر اینکا در انتخاب محل مناسب برای بنا کردن شهرهایشان پی برد. اگر با دقت به تصویر نگاه کنید می‌توانید نیمرخ یک انسان (به صورت خوابیده) را در کوههای احاطه کننده‌ی شهر ببینید. این مسئله به هیچ‌وجه اتفاقی نیست و در اغلب شهرهای مهم اینکا به اشکال مختلف مانند پوما و یا عقاب تکرار شده، که در دوران پس از اینکا با گسترش شهرها از طرح اولیه خارج شده.
معبد خورشید، مکان مقدس شهر ماچوپیچو
سنگی که به عنوان ساعت نجومی استفاده می‌شد و مسیرهای شمال و جنوب و روزهای مهم سال خورشیدی را به طور دقیق نشان می‌دهد. راهنمای ما همچنین اعتقاد داشت که سنگ یاد شده انرژی خاصی دارد و می‌تواند به انسان قدرت ماورایی بدهد.
اهمیت آب در تمدن اینکا باعث شده که چشمه‌ها با معماری چشمگیری تزیین بشوند. در واقع نمی‌شود چشمه‌ای را در حالت طبیعی در منطقه یافت.

معماری ماچوپیچو به اندازه‌ی معماری شهرهای اطراف و خصوصا کوزکو بی‌نقص نیست. در واقع می‌شود گفت معبد خورشید شهر کوزکو بهترین مثال در ظرافت معماری اینکاست و شهر ساکسای‌وامان در نزدیکی کوزکو بهترین مثال درباره‌ی عظمت معماری آنهاست. اما همانطور که گفتم، اهمیت ماچوپیچو در دست‌نخورده بودن شهر تا زمان ورود باستانشناس‌هاست که به محفوظ ماندن اصالت آن کمک کرده.

نحوه‌ی شکستن سنگها برای استفاده در دیوارها
سه پنجره. مکان مقدس در ماچوپیچو

ویدئوی ساخته شده توسط نشنال جئوگرافی درباره‌ی ماچوپیچو را از اینجا ببینید

۲ نظر:

  1. سلام.
    یک سوال داشتم:این سه اصل اینکا جایی نوشته شده؟بصورت سنگ نگاره؟ واینکه کتیبه هایی هم داشتن؟ نگارش و خط بینشون چطور بوده؟

    چند هفته پیش هم از اخبار شنیدم که چند هزار قطعه که برای مطالعه در آمریکا نگهداری میشده به پرو برگردونده شده.احتمالا همین آثار ماچوپیکچو اند.
    مرسی از پستهای زیبا

    پاسخحذف
  2. سلام.
    اینکاها سیستم نوشتاری مثل کتیبه نویسی نداشتن. سنگ نگاره‌ها به صورت تصویر البته هستن ولی نگارش در اینکا در واقع یه جور کد رمزی بوده که روی رشته‌های کلفت بافته می‌شدند که شکل و اندازه‌شون نشون‌دهنده‌ی معنای اون بود، که البته هنوز هم مثل یه معما باستانشناسها رو سرگرم می‌کنه! البته بیشتر اطلاعاتی که الان موجود هست از یادداشتهای اسپانیایی‌هاست که بعضی‌هاشون زبونهای محلی رو یاد گرفته بودند و مثل من که سفرنامه و چیزای تاریخی رو می‌نویسم اونها هم اطلاعاتشون رو ثبت می‌کردن که البته کارشون بی‌نقص و بدون تعصب نبوده.

    در مورد خبری هم که دادی ممنونم. درسته منم فکر می‌کنم همون آثار پیدا شده در ماچوپیچو باشند و من چون در حال سفر بودم اخبارش به دستم نرسیده بود.

    راستی یه نمونه از نوشته بافته‌های اینکا رو می‌تونی اینجا ببینی
    http://www.ee.ryerson.ca/~elf/abacus/inca-khipu.html

    پاسخحذف