۱۳۹۰ مرداد ۱۰, دوشنبه

امپراطوریهای قدیم قاره امریکا

تمدنهای  پیشین امریکای لاتین که اسمشان به گوش ما خورده، آزتک، مایا و اینکا، تمدنهایی بودند که با ورود اسپانیایی‌ها عمرشان به پایان رسید. آزتکها در منطقه‌ی مرکزی مکزیک مستقر بودند، مایاها در جنوب مکزیک و کشورهای گواتمالا، بلیز و هندوراس. اینها آخرین تمدنهای امریکای مرکزی بودند که مجبور شدند با اسپانیایی‌ها مقابله کنند. از این دو، آزتکها به سرعت شکست خوردند، علت: بیماری‌های دنیای قدیم که به آنها مصونیت نداشتند، اسلحه‌های دست‌ساز، نداشتن زره و تجهیزات دفاعی  و نهایتا اختلاف قدیمی با دیگر حکومتهای منطقه‌ای. اما در واقع بزرگترین عامل شکست آزتکها بار روانی مواجهه با اسلحه‌ی گرم، بیماریهای ناشناخته و موجوداتی مثل اسب و سگ بود.  مایاها، که خبر تار و مار شدن آزتکها به گوششان رسید برای مقابله آماده شدند. آنها مهارتهای خاصی داشتند، و با پنهان شدن در بین شاخه‌های جنگلی و استفاده از تیرهای کوچک زهرآگین که با گذاشتن یک نی توی دهانشان شلیک می‌کردند، تا مدتی پیروز میدان بودند. خصوصا اینکه گرما و رطوبت شدید جنگلهای منطقه اسپانیایی‌ها را مجبور به درآوردن زره سنگینشان می‌کرد و مایاها یکمرتبه مثل شبح جلویشان ظاهر می‌شدند. مقاومت مایاها در طول یک قرن در هم شکست. بومیان امریکاُ نود درصد جمعیت خود را بر اثر بیماریهای جهان قدیم از دست دادند.
اینکاها بر بزرگترین منطقه‌ی امریکای جنوبی، از جنوب کلمبیا تا میانه‌ی شیلی و آرژانتین حکومت می‌کردند. آنها به علت داشتن مسیرهای ارتباطی بسیار خوب، به راحتی برای اسپانیایی‌ها قابل دسترس بودند و به سرعت مغلوب شدند. اسپانیایی‌ها داستانهای بسیاری از رشادتهای نیروهای خودشان در مقابل اینکاها نوشته‌اند و به قولی، رستم‌پروری کردند ولی در سالهای اخیر باستانشناسها به این نتیجه رسیدند که علت شکست اینکاها یاغی‌گری و نافرمانی مناطق تحت سلطه‌شان بوده که با اسپانیایی‌ها دست همکاری دادند و نه تنها همه‌چیز را از دست دادند، بلکه در تاریخ نوشته شده‌ی اسپانیایی‌ها هم جایی پیدا نکردند.
اینکاها حد کمال تمدنهای امریکای جنوبی بودند و باید به این نکته توجه کرد که فرمانده‌ی اینکا بودن موروثی نبود. کسی نمی‌توانست به علت داشتن پدرِ صاحب منصبِ اینکا، خود به خود یک اینکا باشد. اینکا بودن تلاش و مهارتهای بسیاری می‌طلبید و مسئولیت سنگینی بود. فرد اینکا نه تنها می‌بایست جنگ‌آور و شجاع می‌بود  بلکه به مهارت در هنر و معماری، ستاره‌شناسی و پزشکی نیاز داشت. جمجمه‌های بدست آمده در حفاریهای باستانشناسی، حکایت از موفقیت جراحی‌های مغز در زمان اینکا می‌کند.
هر کدام از این امپراطوریها که بر میلیونها انسان حکومت می‌کردند، نتیجه‌ی تکامل تمدنهای پیشین خودشان بودند و یکمرتبه و بدون مقدمه بوجود نیامده‌اند. همچنین اعتقادات و مراسم متفاوتی داشتند و نمی‌شود همه‌شان را مشابه فرض کرد.
تصمیم دارم مدتی را صرف مطالعه و انعکاس تاریخ این تمدنها کنم. چند پست آینده را به تمدنهای پیش از اینکا و خود اینکاها اختصاص می‌دهم.

۱ نظر:

  1. شهر سوخته هم جراحی مغز کرده بودند ...
    چشم مصنوعی هم داشتن ...
    به خلاف تصور ماها ؛ دنیای قدیم به نسبت خودش تو پزشکی موفقیت های زیادی داشته ...

    پاسخحذف